Bilim insanları ve astronotlar, Uluslararası Uzay İstasyonu sayesinde yıllardır uzayda çeşitli deneyler ve araştırmalar gerçekleştiriyor.

1998 yılında yapımına başlanan istasyon, astronot Bill Shepherd ve Rus kozmonotlar Sergei Krikalev ile Yuri Gidzenko’nun 2 Kasım 2000’de fırlatılmasıyla resmen göreve başlamıştı.

Başlangıçta ortalama 30 yıllık bir ömür biçilen uzay istasyonu için son tarih 2024 olarak açıklanmıştı. Ancak şu anda NASA ve SpaceX, istasyonun ömrünü uzatmak için çalışmalar yürütüyor.

80 Günde Devri Alem kitabını hiç duydunuz mu? İki adamın bir seyahat planı yapmasıyla başlar, 80 gün içinde tüm dünyayı dolaşacak bir rota planlarlar.

Aynı iki adam 144 yıl sonra bugün hayatta olsaydı, günde 15.54 kez dünyanın çevresini dolaşabilirlerdi. Yani 80 günde dünyanın çevresini 1.243 kez dolaşabilirlerdi. Tek yapmaları gereken, Uluslararası Uzay İstasyonu’na gitmek.

Uluslararası Uzay İstasyonu, saatte 28 bin kilometrelik müthiş bir hızla Dünya yörüngesinde hareket ediyor. Peki nasıl oluyor da astronotlar, bu kadar hızlı olan istasyonuna Dünya’dan gidebiliyor? Önce bazı soruları cevaplayalım.

Uluslararası Uzay İstasyonu neden bu kadar hızlı hareket ediyor

Bir uzay istasyonunun yaklaşık 28 bin km hızla uçaklardan kat kat daha hızlı hareket edebilmesi şaşırtıcı değil mi?

Bir uçak, hava direncine karşı sürekli hareket ederken enerji için yakıt kullanıyor. Ancak uzay istasyonu, Dünya’nın yer çekimi kuvvetinin etkisi altında hareket ediyor ve herhangi bir yakıt kullanmıyor.

Uzayda hava direnci olmadığından ve Newton’un Birinci Yasası’na göre (bir cisim, üzerine dengesiz bir dış kuvvet etki etmedikçe aynı hızda hareketsiz veya hareket halinde kalır), uzay istasyonunun yer çekimi kuvvetinin etkisi altındayken hareket etmeye devam etmek için hiçbir enerji kullanmaz.

Uzay istasyonunun hareket için yakıt kullandığı tek zaman, hareketini veya yörüngesini değiştirmek için bu yer çekimi kuvvetine karşı hareket etmesi gerektiği zamandır.

Astronotlar, saatte 28 bin km hızla hareket eden uzay istasyonuna nasıl gönderiliyor

Uzay istasyonunun hızı, yer çekimi kuvvetine bağlıdır ve bu da istasyonun kütlesine, Dünya’nın kütlesine ve aralarındaki mesafeye bağlıdır.

Açıkçası, istasyonun kütlesi Dünya’nın kütlesinden çok daha azdır, bu nedenle istasyonun hızının ana belirleyicisi, aralarındaki mesafe, yani istasyonun Dünya yüzeyinden yüksekliğidir.

Uluslararası Uzay İstasyonu’na kenetlenmesi gereken herhangi bir uzay gemisi veya roket, aynı yükseklikteki uzay istasyonununkine benzer bir hıza sahip olacaktır.

Bu nedenle, Dünya’dan fırlatılan bir uzay aracının istasyona kenetlenmesi işlemi çok karmaşık olmasına rağmen, göreceli hızlar birbirinden çok farklı olmadığı için zor bir işlem değildir.

Görsel: SpaceX’in uzay istasyonu ile kenetlenen Dragon kargo gemisi.

Astronotlar yüksek hızlara rağmen nasıl hayatta kalıyor

Bir araba çok hızlı hareket ettiğinde bunu hissedersiniz, çünkü içinde bulunduğunuz araba çevreye göre çok hızlı hareket eder. Ancak, Dünya’nın 1600 km/saat hızla döndüğünü hissetmezsiniz.

Bunun nedeni, onunla birlikte hareket ediyor olmanızdır, dolayısıyla Dünya’ya göre hızınız sıfırdır.

Benzer şekilde uzay istasyonunda olanlar, saatte 28 bin km hızla hareket etmelerine rağmen istasyona göre hızları sıfır olduğu için bunu hissetmez.